Op zaterdag 6 maart 2021 sloot ik mijn account en verwijderde ik de app van mijn telefoon. Dat was het dan! Na meer dan tien jaar zo goed als dagelijks – met uitzondering van mijn ‘detoxes’ – gebruik te hebben gemaakt van Instagram, was ik er klaar mee.
Het zat er al een tijdje aan te komen, maar ik durfde nog geen definitief afscheid te nemen. Voor iedereen die dit leest en denkt “Stel je niet zo aan, het is maar een app”, het is inderdaad maar een app, maar het was ook onderdeel van mijn leven. Ik communiceerde regelmatig met vrienden, familie en volgers via DM’s. Ik leerde nieuwe mensen kennen en heb een tijdje geld verdiend op Instagram. Het was een tijd lang ook een bron van inspiratie. Ik ontdekte nieuwe merken en producten in de app, volgde inspirerende mensen en bleef op de hoogte over onderwerpen die mij interesseerden. Maar sinds een jaar of twee begon ik me steeds meer aan de app én gebruikers te ergeren.
Influencen en jezelf slim profileren
Ik ben het zelf even geweest: “influencer”. Hierdoor weet ik hoe samenwerkingen met merken en bureaus lopen en zie ik zo wie weer eens nepvolgers of likes heeft gekocht. Ik weet hoeveel werk er achter de foto’s en video’s zit en dat bijna alles in scène is gezet. Er is niets authentieks meer aan. Niet dat ik iets bijzonders deed op Instagram hoor. Ik deed ook maar wat ik dacht dat ik moest doen: foto’s en Stories plaatsen voor engagement, zodat Instagram mijn content zou blijven delen met mijn volgers. En mezelf profileren als datgene dat ik op dat moment aan het doen was: bloggen, girlbossen, freelancen of weer iets nieuws.
Iedereen om mij heen deed hetzelfde, omdat we wisten dat Instagram een belangrijk onderdeel van ons online imago was. Daarom zie je zoveel gebruikers continu diensten verkopen of hun successen delen: ze werken allemaal aan hun imago en willen geld verdienen. En welke millennial is tegenwoordig geen coach, freelancer of aspireert om één of andere ‘side hustle’ te hebben? Koppel dit aan de vele advertenties waar je niet meer om heen kunt en ik had soms het gevoel enkel nog reclame in mijn feed te zien.
Waar ben ik in godsnaam mee bezig?
De aantal keren dat ik in de afgelopen jaren iets spontaans plaatste – een gekke foto van mijn kat, een boek dat ik op dat moment aan het lezen was of iets anders dat niet op de planning stond – werd dat meestal niet zo goed ontvangen. We kunnen allemaal doen alsof de likes en comments ons niets schelen, maar als een post 80% minder likes dan gemiddeld krijgt, dan voel je je daar niet goed over. Dus plande ik weer een fotoshoot in, met een fotograaf of alleen thuis met mijn statief en afstandsbediening, want mooie foto’s van jezelf doen het altijd het beste. Totdat ik daar op een gegeven moment helemaal klaar mee was. Ik zat in een oncomfortabel jurkje te poseren op mijn bank en kon alleen maar denken “Waar ben ik in godsnaam mee bezig? Voor wie doe ik dit eigenlijk nog?”.
Een paar jaar geleden had ik daar nog een antwoord op kunnen verzinnen. Ik deed het voor de bedrijven die ik wilde aantrekken voor samenwerkingen. Ik moest meer likes en reacties op mijn posts krijgen, want mijn mediabureau had me verteld dat andere bloggers het beter deden dan ik. En natuurlijk wilde ik meer volgers, want dan kon ik meer geld vragen voor een gesponsorde post. Maar inmiddels ben ik geen influencer meer en ga ik geen samenwerkingen meer aan. Een goed antwoord kon ik daarom niet bedenken.
Met één klik twee maatjes kleiner, een smallere neus en vollere lippen
Ik was gelukkig nooit zo vatbaar voor het schoonheidsideaal op Instagram. Facetune of iets vergelijkbaars heb ik nooit gebruikt. Ik bewerkte mijn foto’s wel qua kleurtinten en contrast in de app VSCO. En oké, als ik een puistje of rode vlekjes op mijn gezicht had, dan maakte ik die soms iets minder zichtbaar. Ik schrik van hoe normaal Facetune en al die extreme bewerkingsapps inmiddels zijn geworden. Zelfs video’s op social media worden met filters opgenomen, zonder erbij te vermelden dat er een filter overheen zit. Jezelf slanker maken, een smallere neus en vollere lippen geven zijn heel normaal geworden en veel influencers doen hier aan mee.
Wat is het lange termijn effect hiervan op ons zelfbeeld? Plastisch chirurgen geven aan dat patiënten de praktijk binnenlopen met bewerkte selfies, omdat ze zichzelf met filter mooier vinden. Het is dan ook geen verassing dat het aantal jongvolwassenen dat naar botox en fillers grijpt in tien jaar meer dan verdubbeld is (1). Ik wil hier niet aan meedoen. En ik wil ook geen foto’s en video’s meer in mijn feed zien van meiden die dit onrealistische beeld in stand houden.
Een social media detox heeft maar tijdelijk effect
Ik hoef dus geen influencer meer te zijn en continu beelden van “perfecte” mensen te zien. Maar er speelde nog iets: mijn verslaving aan het scrollen en content consumeren. In 2018 schreef ik over mijn eerste social media detox. Er volgden er meer en sinds vorig jaar verwijder ik al mijn social media apps minimaal één keer in de maand voor een paar dagen van mijn telefoon. Dat hielp even met mijn frustraties en verslaving, maar het effect was maar tijdelijk. Binnen een paar weken was ik weer terug bij af. Dan spendeerde ik weer twee uur op een dag op Instagram, zonder zelf iets gepost te hebben. Alhoewel ik iedereen een social media detox kan aanraden, zal het op lange termijn waarschijnlijk weinig verschil maken.
Een blogger zonder Instagram?
Ik dacht dus al langer na over het verwijderen van de voor mij verslavendste app. De voornaamste reden waarom ik mijn Instagram account niet eerder heb verwijderd, was mijn werk. Ik heb jaren als fulltime blogger gewerkt, waar Instagram onderdeel van was, en werk nu als freelance redacteur. Dan is het toch een beetje gek als je niet op één van de grootste social media platformen zit. Je kunt op Instagram immers je werk delen, nieuwe opdrachtgevers vinden en bezoekers naar je blog trekken. Ik dacht dat ik zonder Instagram vast opdrachten zou mislopen en minder bezoekers zou aantrekken op mijn blog. Dat laatste klopt helaas. Sinds ik geen Instagram meer heb, en daar mijn artikelen dus ook niet meer kan delen, zie ik een kleine daling in het aantal views op mijn blogs. Maar over mijn werk maak ik me niet zo’n zorgen.
Mijn laatste opdrachten heb ik namelijk niet via Instagram binnengehaald. Ze kwamen via detacheringbureaus, mijn netwerk of ik reageerde zelf op een opdracht die ik online vond. Mijn website was weliswaar vaak onderdeel van de gesprekken – die zie ik als onderdeel van mijn portfolio – maar over Instagram heb ik het nooit gehad. Ik denk dat ik daardoor kan concluderen dat het hebben van een Instagram account geen vereiste is om als redacteur aan de slag te gaan. Mijn blogs kan ik nog steeds op Twitter en LinkedIn delen (de enige twee social media accounts die ik nog heb). Het was daarom tijd om serieus te overwegen om Instagram voor goed te verwijderen.
Help: heb ik een grote fout gemaakt?
Op een middag besloot ik het gewoon te doen. Ik wilde er niet langer over nadenken of nog meer onderzoek naar doen. Het is nu een dikke maand geleden dat ik de app en mijn account heb verwijderd. En eerlijk? Ik mis helemaal niets. De eerste paar dagen wilde ik de app steeds even checken, mijn brein had nog niet helemaal door dat er niets meer te checken viel. Na een week verdween de behoefte. In week twee heb ik even getwijfeld: maak ik geen grote fout door niet meer aanwezig te zijn op zo’n groot en relevant platform? Wat als mijn blog straks helemaal geen lezers meer aantrekt? En wat als ik belangrijke updates van vriendinnen mis? Gelukkig bleken mijn twijfels ongegrond. Dankzij Twitter ging mijn recente 1 april grap zelfs een beetje viral en mijn vriendinnen spreek ik nu meer via WhatsApp, waardoor ik niets mis.
Helemaal geen social media lijkt me (nog) niet helemaal slim. Op Twitter lees ik veel interessante artikelen en opiniedraadjes en weet ik een beetje wat er speelt in de wereld. Ook deel ik hier mijn blogartikelen die voor wat extra bezoekers zorgen. LinkedIn blijf ik puur zakelijk gebruiken en spendeer ik niet veel tijd op, dus dat zie ik niet als een probleem. Maar zodra ik me aan deze platformen ga ergeren of er teveel tijd op besteed, zou ik overwegen om ook hiermee te stoppen.
Minder twijfels en meer vrije tijd
Wat het sluiten van mijn account me tot nu heeft gebracht? Veel extra tijd, die ik met alle liefde aan mijn katten, een goed boek of Animal Crossing geef. Ik heb niet het gevoel dat ik iets mis. Het tegenovergestelde is waar: doordat ik veel onzin mis, erger ik me minder en twijfel ik minder aan mezelf. Het gevoel dat ik mezelf steeds moet verbeteren, slimmer en creatiever moet worden of weer een nieuw project moet beginnen: dat is langzaam aan het verdwijnen. Hier heb ik jarenlang veel tijd aan verspild en ik had niet eens door dat dit door Instagram kwam. Ik ben dus blij met mijn beslissing om mijn account te sluiten.
Twijfel je of je nog op Instagram wil zitten? Verwijder de app dan eens een week of langer van je telefoon. Als je net zoals ik alleen maar voordelen ervaart, dan is het definitief sluiten van je account wellicht voor jou ook de juiste beslissing.
Bronnen:
1: Met een bewerkte selfie naar de cosmetisch arts, De Volkskrant
Afbeeldingen: Anastasia Shuraeva & Polina Tankilevitch
