Er is een nieuwe influencer in Nederland. Ze heet Esther en komt oorspronkelijk uit Zweden, maar woont sinds kort in Rotterdam. Op Instagram zien we dat ze tijdens de corona-crisis netjes thuis werkt, ze gezond eet en op Internationale Vrouwendag schrijft ze dat ze trots is op zichzelf, vanwege wat ze allemaal al heeft overwonnen als vrouw. The catch: Esther bestaat niet echt. Ze is een virtuele influencer, net zoals tientallen andere influencers op Instagram die steeds populairder worden.
Ik kan me goed voorstellen dat een paar van jullie nu denken: maar Sophie, de meeste influencers zijn toch digitaal? Klopt natuurlijk, we plaatsen allemaal content op digitale platformen. Maar virtuele influencers zijn letterlijk virtueel: ze bestaan niet. Ze zijn gemaakt van pixels. Er zitten vaak hele bureaus en marketingcampagnes achter. Bij sommigen van dit soort influencers is het duidelijk dat ze niet echt bestaan, omdat ze niet op mensen lijken. Bij anderen zie je nauwelijks verschil en lijken het net echte mensen. Esther gebruikt bijvoorbeeld een echt lichaam van een vrouw, maar creëert daarna een virtueel gezicht. Andere virtuele influencers zijn echt 100% virtueel, al is dat soms best lastig te beoordelen.
‘Bermuda’, een virtual influencer uit Los Angeles
Ik kwam vorig jaar voor het eerst in aanraking met het concept virtuele influencers. Vol verbazing las ik een interview met een virtuele influencer in een tijdschrift. Ik begreep het eerst niet zo goed: las ik nou een interview met de maker van de influencer of moest dit de influencer zelf voorstellen? Het bleek het laatste te zijn. Want deze digitale influencers hebben kennelijk ook een mening, hobby’s en interesses. Ze zijn vegan, maken muziek of zijn supermodel met een missie. Ik vond het maar apart en hoopte dat deze nieuwe trend weer snel over zou waaien. Helaas had ik het mis. Virtuele influencers zijn alleen maar populairder geworden.
Hoe langer ik hierover nadenk, hoe meer het me dwars gaat zitten. Is het omdat ik dertiger ben? Ben ik nu op een leeftijd aangekomen dat ik niet meer mee kan gaan in nieuwe trends? Of is dit gewoon een best rare ontwikkeling? Ik stoor me vooral aan twee dingen: de looks van deze influencers en het feit dat zoveel mensen en media ze behandelen alsof ze echte mensen zijn. Want dat zijn ze gewoon niet, laten we daar eerlijk over zijn.
‘Miquela’ en ‘Bermuda’
De looks van de meeste virtuele influencers zijn namelijk over het algemeen perfect. Ze zijn lang, dun, hebben een perfecte huid en mooi haar. Ze dragen de laatste mode, dure merken en zijn best friends met beroemdheden en overige influencers. Niet zo gek dat veel merken, waaronder Calvin Klein, Samsung en Balmain, al campagnes met deze influencers doen. De virtuele influencers kunnen zo gemaakt worden dat kleding hun perfect staat en hun make-up straalt. Echte vrouwen kunnen niet aan dit perfecte beeld voldoen. Zelfs echte modellen niet. Deze virtuele influencers hebben geen flaws en kunnen een product of merk daarom perfect promoten, net zoals de opdrachtgever het graag wil. Dit stoort me als vrouw. Na jarenlang overal gephotoshopte beelden gezien te hebben is dit het volgende waar we niet tegenop kunnen als vrouwen.
Daarnaast vind ik het maar vreemd dat deze virtuele influencers doen alsof ze echt zijn en de media ze ook zo behandelt. Miquela, de bekendste virtuele influencer met 2 miljoen volgers, mediteert, voelt zich verdrietig omdat het uit is met haar “vriend” en reist naar Parijs voor fashion week. Ze wordt geïnterviewd en gaat met andere influencers en beroemdheden op de foto. Niet echt natuurlijk, maar zo wordt het achteraf bewerkt. Ze bestaat niet echt, maar haar leven op Instagram lijkt echt. Met echte volgers die met haar meeleven en haar continu complimenten geven… Wat gebeurt hier!?
Tijdens mijn onderzoek naar de herkomst van de virtuele influencers komt vaak naar voren dat het een vorm van entertainment is. Een perfect gecureerde vorm van entertainment, waar merken kunnen krijgen wat ze willen in de vorm van perfecte foto’s en video’s en waarbij modellen en echte mensen vervangen kunnen worden. Want echte mensen maken fouten en zelfs de allermooiste modellen hebben flaws. Bij virtuele influencers krijgt de opdrachtgever precies waarvoor ze betalen. En volgers ook: er zijn eindeloze mogelijkheden qua kleding, styling en make-up bij een virtueel model en dus kan er veel content geplaatst worden.
Virtueel model ‘Shudu’
Ik vind het maar een vreemde ontwikkeling. Aan de ene kant wordt door de media en merken massaal body positivity gepromoot, zien we meer diversiteit en worden modellen bij een aantal grote merken minder of zelfs niet meer gephotoshopt. Aan de andere kant hebben we nu het fenomeen van virtuele influencers, dat hier eigenlijk lijnrecht tegenover staat. De vraag is: welke kant gaan we op? Zullen de meeste (jonge) mensen accepteren dat virtuele influencers onderdeel uit gaan maken van ons leven of is dit een trend die op een gegeven moment weer verdwijnt?
Waar ik me zorgen over maak is dat het gebruik van Facetune, Photoshop en filters inmiddels al zo normaal is geworden, dat het creëren van digitale personas – verbeterde versies van onszelf – misschien wel de volgende stap is. Niet voor mij, en ik denk dat met mij veel volwassenen er ook zo over denken, maar wel voor jongeren. Wordt dit de nieuwe manier om jezelf te presenteren online?
Ik ben in ieder geval geen fan van deze trend. Ik zie en volg liever echte mensen, die zich niet verbergen achter een digitaal gezicht. Mensen met wie je een echte connectie kunt maken. Want naast perfecte plaatjes hebben deze virtuele influencers weinig te bieden. Ik ben heel benieuwd hoe jullie hierover denken…
Bronnen:
1 Esther Olofsson op Instagram.
2 More investors are betting on virtual influencers, via TechCrunch.
Foto’s bovenste afbeelding: Shudu, Bermuda en Miquela op Instagram.
