Zeg Twitter, doen jullie überhaupt nog iets tegen online intimidatie?

“Vuile hoer”. “Rot op naar je eigen land”. “Liegende kut 🤮”. Klik op een willekeurig bericht van een vrouwelijke politici op Twitter en je vindt dit soort reacties binnen een paar seconden. Vooral Kauthar Bouchallikht – de nummer 9 op de lijst van GroenLinks – en Sigrid Kaag – lijsttrekker D66 – ontvangen dagelijks vele negatieve reacties. Ze staan dan ook bovenaan de lijst van vrouwelijke politici die op social media de meeste haatdragende reacties ontvangen. Hoe kan dit anno 2021, na jarenlange beloftes van de social media platformen om hun gebruikers beter te beschermen?

Online intimidatie: niets nieuws onder de zon

Een paar maanden geleden kwam in het nieuws dat meer dan de helft van alle meisjes en vrouwen tussen de 15 en 25 slachtoffer is van online intimidatie. Voor vrouwen is dit natuurlijk niets nieuws. Ik, en volgens mij zo goed als al mijn vriendinnen die online foto’s, video’s of hun mening delen, maken dit al jaren mee. Van commentaar op ons uiterlijk, seksistische opmerkingen en mannen die ongewenst foto’s van hun piemel sturen. Ik heb mijn eerste YouTube kanaal, waar ik jaren geleden video’s plaatste over tech-gadgets en games, om die reden offline gehaald. Ik wilde al die negatieve reacties en ongewenste toenaderingen op een gegeven moment gewoon niet meer zien.

Al jaren beloven de grote social media kanalen zoals Twitter dat ze het “beter” gaan doen. Dat ze hun gebruikers gaan beschermen en dat er geen plek is voor online haat en intimidatie. Maar waarom lijkt het probleem dan steeds groter te worden?

Een kleine selectie van reacties op Kauthar Bouchallikht op Twitter. Zoals je ziet staan sommige tweets al maanden online.

Rapporteren, die troep

Social media platformen zoals Twitter en Instagram maken het gebruikers weliswaar eenvoudig om haatdragende en intimiderende berichten te rapporteren, maar dat betekent niet dat de berichten – laat staan de accounts – daadwerkelijk verdwijnen. Ik ontving een paar weken geleden een notificatie van Instagram dat ze een door mij gerapporteerde reactie uit oktober 2020 (!) hadden beoordeeld en hebben verwijderd. Vijf maanden voordat je een gerapporteerd bericht daadwerkelijk controleert? De schade is dan allang gedaan.

Van Twitter ontvang ik doorgaans helemaal geen reactie, behalve de melding dat de door mij gerapporteerde berichten in behandeling worden genomen. Daar blijft het meestal bij. De meeste tweets – en ik rapporteer alleen de allerergste die ik voorbij zie komen – staan weken later gewoon nog online.

Wat gebeurt er dus eigenlijk met al die meldingen, die Twitter ongetwijfeld dagelijks in grote aantallen ontvangt? Volgens een statement van Twitter uit 2019 verwijderen ze automatisch al 50% van alle haatdragende tweets via hun automatische moderatie. Maar die overige 50% komt er doorheen en daar lijkt dus vaak helemaal niets mee te worden gedaan. Over de huidige stand van zaken kon ik niet zo snel iets vinden.

Het effect van niets doen

Voor dit artikel heb ik een paar uur onderzoek gedaan en gebruik ik mijn eigen ervaring als voorbeeld. Ik kan dus niet met zekerheid zeggen wat er gebeurt als dit probleem blijft bestaan. De Groene Amsterdammer deed onlangs uitgebreider onderzoek. In hun artikel ‘Misogynie als politiek wapen‘ interviewden ze twaalf vrouwelijke politici over online haat en intimidatie. Een aantal daarvan maken zich zorgen over de vrouwen die na hun komen: durven en willen zij straks de politiek in, wetende wat voor commentaar ze op social media te wachten staat?

Amnesty International deed ook uitgebreid onderzoek. Eén van hun conclusies is:

For many women, the inability to fully participate and express themselves equally online means that they are absent from public conversations they would like to be part of, and sometimes, need to be part of. To not engage or comment on an issue out of fear of violence and abuse means that certain women’s voices are not represented on Twitter and that women are no longer part of the debate. For women in the public eye, in particular, this can have a detrimental effect on their career and building networks. The silencing effect of online abuse on women, including on Twitter, may also send a worrying message to younger generations that women’s voices are not welcome.

Harder worden of je profiel maar op privé zetten?

Ik heb het in de afgelopen jaren al vaak gezien: vrouwen mengen zich niet meer in bepaalde discussies of zetten hun profiel op privé. Ik ook: toen social media nog niet zo groot was, deelde ik veel vaker mijn mening. Ik had het gevoel dat het kon en die ene negatieve reactie hier en daar boeide me niet zo. Totdat het – op de één of andere manier – heel normaal werd om haatdragende en intimiderende reacties te plaatsen. Ik maak soms een uitzondering voor opiniestukken op mijn blog, maar verder houd ik me op social media een beetje op de achtergrond. Ik heb zelfs geen Facebook en Instagram account meer (daarover later meer). In gesprekken met vriendinnen hebben we het hier vaak over: voelen we ons nog veilig op social media? Kunnen we onszelf zijn? En bestaat er een oplossing?

Houd de social media platformen verantwoordelijk

Ik weet niet wat de oplossing is op dit – naar mijn gevoel – steeds groter wordend probleem. Maar één ding weet ik wel zeker: de platformen waarop haatdragende en intimiderende reacties geplaatst worden moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Pak die gerapporteerde berichten sneller op. Wees transparant over de manier van aanpak en laat wat van je horen. Stel duidelijke regels op en ban accounts en IP-adressen die zich hier niet aan houden. Stel desnoods een identificatieplicht in, zodat anonieme accounts niet zo makkelijk haat zullen verspreiden.

En als dat alles niet helpt, misschien moeten we op een gegeven moment maar gewoon de stekker eruit trekken. Een radicale oplossing, maar soms zie ik echt geen uitweg uit deze problemen (waarvan intimidatie en haat maar een onderdeel is – er is immers nog veel meer mis op deze platformen). Laten we hopen dat dat niet nodig is. Dat Twitter en de overige platformen op een gegeven moment om hun gebruikers gaan geven en minder om geld en macht. A girl can dream, right?

Afbeeldingen: Drew Graham & Allef Vinicius