• Home
  • Blogs
    • Alle blogs
    • Bewust leven
    • Bloggen & carrière
    • Minimalisme
    • Social media
    • Spiritualiteit
    • Persoonlijk
  • Info
    • Over mij & mijn blog
    • Freelance werk
Logo
Logo
Boekentips Persoonlijke ontwikkeling Spiritualiteit

Cultish: Waarom ook jij kunt vallen voor een cult

Sophie
4 reacties
6 februari 2022
6 minuten lezen

Cultish - Waarom ook jij kunt vallen voor een cult

Als ik vroeger aan een cult dacht, dan dacht ik aan een groep mensen die zich afzondert van de maatschappij. Waarschijnlijk hebben ze een leider, een extreem geloof of worden leden in het geheim gehersenspoeld. Maar sinds ik het boek ‘Cultish’ van Amanda Montell heb gelezen, weet ik dat het niet zo simpel is. En dat culten ook niet altijd extreem zijn, maar dat ze wel overal aanwezig zijn. Zelfs in mijn boekenkast, op mijn social media feed en in mijn keukenkastje – en waarschijnlijk ook in die van jou.

Ik zou nooit voor een cult kunnen vallen, toch?

Ik zie mezelf als vrij ruimdenkend, maar ook als een rationeel persoon. Ik zou daarom nooit voor een cult vallen of blindelings een leider volgen. En ik zou mijn geld zeker niet aan culten of groepen die cultachtig gedrag vertonen uitgeven. Toch? Helaas moet ik, na het lezen van dit boek en wat verder onderzoek, toegeven dat ook ik hier vatbaar voor ben. Onderzoek toont aan dat volgers van culten mensen uit alle lagen van de samenleving zijn. Wat ze met elkaar gemeen hebben is dat ze vaak op zoek zijn naar verbinding en zichzelf graag willen verbeteren (1). Het beeld dat ik had, van ietwat domme volgers die niet voor zichzelf konden denken, klopt dus niet. Het zijn juist vaak mensen die ruimdenkend zijn, die openstaan voor nieuwe ideeën en een verschil willen maken.

Nu ben ik nooit onderdeel geweest van een echte cult (alhoewel: wat is een “echte cult”?). Maar ik kocht wel boeken en cursussen van bepaalde spirituele leiders en was maar al te graag onderdeel van hun “tribe”. In in een later stadia kocht ik zelfs dure cursussen van deze leiders en coaches, omdat ik door hun werd toegejuicht om ook als coach te werken en mensen te “inspireren”. Ik voelde me thuis in hun Facebook-groepen met voornamelijk vrouwelijke leden. We stonden allemaal open voor spiritualiteit, wilden de wereld veranderen en zoveel mogelijk mensen bereiken. Terwijl ik dit nu, een paar jaar later, zo opschrijf zie ik het meteen: ik was onderdeel van een groep die cultachtig gedrag vertoonde.

Wat hedendaagse coaches en culten met elkaar gemeen hebben

Een inspirerende Instagram post, een boek over persoonlijke ontwikkeling of een retreat op Ibiza lijken onschuldig. Vaak zitten er ook geen kwade bedoelingen achter. Ik weet zeker dat het merendeel van de coaches het goed bedoelen en mensen willen helpen. Waar het een beetje cultachtig begint te worden is wanneer deze coaches en spirituele leiders (dit is trouwens een veelgebruikte term die ze zichzelf vaak toe-eigenen) het opeens hebben over een “tribe” van volgers. Wanneer ze beginnen over complottheorieën, omdat ze overtuigd zijn dat de overheid of andere leiders iedereen voorliegen. Wanneer ze zichzelf en hun volgers als “verlicht” zien, want zij hebben immers de waarheid gevonden. En wanneer deze “waarheid” zoveel mogelijk verspreid moet worden, zodat ze de rest van de wereld “wakker kunnen maken”.

Cultish - Waarom ook jij kunt vallen voor een cult

Van yoga naar een cult

Zelfs bewegingen die ooit liefdevol begonnen kunnen uiteindelijk een cult worden. Bijvoorbeeld Kundalini Yoga, onder leiding van Yogi Bhajan. Onder zijn leiding werd de groep 3HO (“Healthy, Happy, Holy”) geboren in de jaren ’70. De charmante leider wilde dat de hele wereld kennis maakte met yoga en hierdoor gelukkiger zou worden. Maar om lid te worden van 3HO moest je meer doen dan wat yogalessen volgen. Volgers moesten vlees en alcohol opgeven en elke ochtend om half vijf opstaan om religieuze teksten te lezen en aan yoga te doen. Dat was niet alles: er vonden gearrangeerde huwelijken plaats, volgelingen kregen een nieuwe naam (zodat ze allemaal onderdeel van de “familie” werden) en werden gevraagd om geen relaties met mensen buiten 3HO te onderhouden. Enthousiaste en “gekozen” volgelingen mochten daarnaast grof geld neerleggen om zelf gecertificeerd Kundalini yoga-instructeur te worden.

Als je twijfelde over bepaalde lessen of overtuigingen, dan werd je snel gewaarschuwd. Je niet aan de regels houden zou zomaar kunnen betekenen dat je in een volgend leven met een “lagere vibratie” terugkomt. Bijvoorbeeld als een kakkerlak. Ja, serieus: volgers van Yogi Bhajan dachten dat kakkerlakken voorheen mensen waren, die niet volgens de lessen van de yogi leefden. Dit klinkt absurd, maar als je dit soort verhalen keer op keer hoort en je je zo verbonden voelt met een groep, dan ga je het zomaar geloven… Alhoewel 3HO zichzelf geen cult noemt, zouden de meeste buitenstaanders – die voorbij de yogalessen en aanvankelijk gelukkige volgers kijken – daar toch anders over denken.

Hoe Yogi Bhajan in mijn keukenkastje terecht kwam

Ik dacht genoeg gelezen te hebben over deze cult, maar tot mijn verbazing las ik vervolgens dat deze “guru” en zijn cult het populaire theemerk Yogi Tea hebben opgezet. “Toch niet de Yogi Tea die ik elke dag drink?”, vroeg ik me verbaasd af. Maar helaas: toen ik de verpakking bekeek, zag ik zijn foto en naam op de zijkant staan. Wat!? Dit is toch de thee die bij alle “ethische” winkels wordt verkocht? De thee met van die leuke positieve affirmaties op elke theezakje? Teleurgesteld gooide ik de verpakkingen weg en besloot ik om nooit meer Yogi Tea te kopen.

Cultish - Waarom ook jij kunt vallen voor een cult

Na wat verder onderzoek naar Yogi Bhajan en zijn cult gedaan te hebben, kwam ik veel meer nare verhalen tegen. Zo zijn er talloze verklaring van vrouwen dat hij ze aangerand, verkracht of vernederd heeft. Eén van de vrouwen die onlangs naar voren trad vertelde dat ze pas 8 jaar was toen het begon. Dit artikel van LA Magazine gaat hier dieper op in. Lekker “holy” dus, deze man. Op de website van Yogi Tea (2) staat trouwens geen woord meer over Yogi Bhajan, zijn cult of de beschuldigingen van vele vrouwen… De echte geschiedenis van het merk, daar lijken ze liever niet meer over te willen praten.

Waar ik vanaf nu op let

Culten promoten zichzelf nooit als een cult. Leiders die achter de schermen hun volgers vernederen en aanranden zullen er alles aan doen dat dit niet naar buiten komt. Culten willen immers meer volgers, meer geld en meer bekendheid opdoen. De leiders komen daarom charmant, betrouwbaar en vriendelijk over. Ze willen je alleen maar helpen, zodat jij “meer in je kracht kan staan”. Ze verwelkomen je in een groep waar je eindelijk jezelf kunt zijn. Natuurlijk is niet elke coach of leider onderdeel van een cult. Maar hoe zie je het verschil tussen een oprechte en goede coach en een cult/cultachtige praktijken? Dit zijn een aantal tekenen waar ik nu op let:

– Geloven ze dat zij “de waarheid” ontdekt hebben? En dat de rest van de wereld het niet snapt / als “schapen” leeft / nog niet verlicht is en dit moet worden? Wegklikken.

– Beloven ze je een groep waar je eindelijk jezelf kunt zijn, waar je je verbonden met alles en iedereen gaat voelen en je onderdeel van een “echte familie” wordt? Wegrennen!

– Zijn er verschillende niveaus in hun (vervolg)lessen of groepen? En moet je steeds meer geld uitgeven om bij die volgende niveaus te komen? Geen cent aan uitgeven.

– En als laatste: voelen ze zichzelf verheven boven de rest? Kennen ze zichzelf een naam toe zoals “guru” of “spiritueel leider”? Of nog een gradatie erger: denken ze dat God in hun leeft en via hun zijn lessen verspreid? Heel snel wegrennen.

Als je meer wilt lezen over dit fascinerende onderwerp, dan kan ik Amanda Montell’s boek Cultish: The Language of Fanaticism aanraden. In haar boek beschrijft ze wat cultleiders, MLM “boss babes” en online guru’s met elkaar gemeen hebben. Een super interessant boek dat echt mijn ogen heeft geopend. Het liet me inzien hoe populaire coaches en leiders dezelfde technieken gebruiken als cultleiders. En hoe mensen zoals jij en ik voor culten kunnen vallen.

Nu alleen nog even een vervanger vinden voor mijn voorheen favoriete gemberthee…

Bronnen:
1: 3 reasons why people join cults, according to a cult-recovery therapist
2: Yogi Tea: Onze geschiedenis
Afbeeldingen: Justin Luck & Lucas Pezeta via Pexels

amanda montell boek boekentip cult cultish spiritualiteit
Deel
Door

Sophie

Hi, ik ben Sophie Carleen! Op mijn blog neem ik je mee in mijn zoektocht naar een bewuster leven. Ik schrijf artikelen over (digitaal) minimalisme, spiritualiteit, feminisme, duurzaamheid en carrière.
4 reacties
  1. Nina

    7 februari 2022 8:19 am

    Wat een goed artikel! Helemaal mee eens. Sinds ik bij kundalini yoga betrokken ben geweest zie ik overal cult-achtige verschijnselen.
    Ik las trouwens ook dat Yogi Bhajan (stiekem) NLP gebruikte! En ik vraag me af in hoeverre dat door veel ‘gurus’ of ondernemers wordt gebruikt in hun marketing. Jij noemde het ook eens. Heb jij enig idee hoeveel mensen dit toepassen en hoe/of je daarvoor uit moet kijken?

    Antwoord
    1. Sophie

      8 februari 2022 8:46 pm

      Goede vraag, dit is misschien wel een goed onderwerp om eens in te duiken 😉 Ik herken het vooral bij coaches als ze beginnen over “limiting beliefs” en hoe hun technieken ervoor zorgen dat jij je gedrag en mindset gaat aanpassen om “de beste versie van jezelf” te worden. Ik ben ooit aan een NLP cursus begonnen, maar het paste totaal niet bij mij. Het voelde alsof ik mezelf anders moest gaan gedragen en mensen moest manipuleren om betrouwbaar over te komen (en vervolgens hierdoor mensen kon overhalen om bijvoorbeeld met mij te werken)… Dit is niet iets dat iedereen kan of wil doen denk ik.

      Misschien komt hier nog wel een vervolg over op mijn blog 🙂

      Antwoord
  2. Carina

    7 februari 2022 8:53 am

    Ik ben dol op yoga maar in die hele ‘wereld’ zitten echt een hoop nare mensen. Vaak ook mannen. Brrrr. Yogi Tea dronk ik vroeger regelmatig maar inmiddels ook niet meer, gaat er nu ook niet meer in komen. Nooit bij stilgestaan dat het gelinkt was aan 3HO. Het zou ze sieren om er wel íets over te zeggen op de website, nu wordt het in de doofpot gestopt en weet je eigenlijk niet of 3HO er nog bij betrokken is of niet.
    Ik volg meerdere mensen op social media waar ik me echt afvraag of ze door hebben hoe cult-achtig ze geworden zijn. Hele complottheorieën die opeens opduiken en dingen die gespind worden tot ze hun doel dienen. Ik vind het eigenlijk best gevaarlijk.

    Antwoord
    1. Sophie

      8 februari 2022 8:53 pm

      Mee eens, het zou het merk sieren om eerlijk te zijn of in ieder geval iets te delen? Ik zag op de website van 3HO ook alleen maar blije gezichten en hoeveel goeds ze doen in de wereld. Oké… :’)

      Antwoord
Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vorig artikel

Zes maanden zonder social media: besta ik nog?

Volgend artikel

De magie van momenten voor jezelf houden

Ook interessant
Hoe ik verleid werd door de online coaching industrie
Persoonlijke ontwikkeling

Hoe ik verleid werd door de online coaching industrie

10 minuten lezen
24 juli 2020

Je kunt er niet meer omheen: online coaches. Business-coaches. Vruchtbaarheids-coaches. Mindset-coaches. Slaap-coaches (ja, echt waar). Instagram-coaches en MLM-coaches. Waarom wil iedereen opeens coach worden en wat heb je eraan om met een coach samen te werken? Vandaag deel 1 van mijn avontuur in de wereld van online coaching, waarin ik uitleg waarom ik hieraan begon …

De Law of Attraction: Mijn ervaring
Spiritualiteit

De Law of Attraction: Mijn ervaring

6 minuten lezen
28 november 2016

De Law of Attraction – ik denk dat iedereen die hiervan gehoord heeft er wel een mening over heeft. Ik geloof erin en het is mijn houvast in moeilijkere tijden. Op dit moment struggle ik ook een beetje en ik merk dat de Law of Attraction mij steun biedt. Vandaar dat ik er vandaag een …

Wat is Tapping (EFT) & Waarom ik overtuigd ben
Spiritualiteit

Wat is Tapping (EFT) & Waarom ik overtuigd ben

4 minuten lezen
11 februari 2019

Ik heb in een aantal eerdere artikelen weleens aangehaald dat ik aan tapping doe en krijg hier altijd vragen over. Wat is tapping precies en hoe werkt het? Waarvoor kan je het gebruiken en hoe kan je beginnen? Ik zal in dit artikel een introductie schrijven en uitleggen waarom ik inmiddels fan ben van deze …

Privacy Policy. © sophiecarleen.nl 2014 - 2024
Logo
Beheer cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om onze website en onze service te optimaliseren.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Voorkeuren
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Voorkeuren
{title} {title} {title}